Doç. Dr. Hande Sözer'in "Mültecilerin Görünürlük ve Görünmezlik Örüntüleri Üzerine Bir İnceleme: Türkiye'deki Suriyeli Mülteciler Vakası" Başlıklı Semineri
Tarih: Date -
Doç. Dr. Hande Sözer, 21 Ağustos 2024 saat 16:00'da Zoom üzerinden "Mültecilerin Görünürlük ve Görünmezlik Örüntüleri Üzerine Bir İnceleme: Türkiye'deki Suriyeli Mülteciler Vakası" isimli bir seminer gerçekleştirmiştir.
Özet
Sosyal Bilimler literatüründe görünürlük genellikle mülteciler de dahil olmak üzere marjinalleştirilen topluluklar için tanıma, içerme ve güçlendirmeyi işaret eden olumlu bir durum olarak görülür. Buna alternatif görüş ise şüphecidir ve mültecilerin görünürlüklerinin gözetlemeye, toplumsal damgalamaya, olumsuz stereotiplere ve dışlanmaya neden olduğunu iddia eder. Ancak iki görüş de bu grupların deneyimlerini yeknesak ve değişmez sayarken bu seminer bunlar gibi mülteci deneyimlerini genelleyici ve özcü yaklaşımları sorgulamaya davet eder.
Seminer Suriyeli mültecilerin yapısal ve toplumsal düzeyde karmaşıklaşmış ancak örüntüleri olan görünürlük ve görünmezliklerini haritalandırmayı amaçlar. Seminerin iddiası şudur: Suriyeli mültecilerin görünürlük ve görünmezlik deneyimleri bir yandan mültecilerin maruz kaldığı değişken küresel ve ulusal sınır güvenliği, hareket, göç yönetimi ve insaniyetperverlik rejimlerine maruz kalmaları ile diğer yandan da yerleştikleri alanlardaki siyaseten ve nüfus açısından farklılaşmış yerli topluluklarla ilişkileri ile şartlanır ve örüntülenir. Esasen Suriyeli mültecilerin görünürlük ve görünmezlik deneyimleri tarihseldir ve bağlama göre değişir.
Görünürlüğe ve görünmezliğe hem temsil hem de yeniden bölüşüm açısından bir eşitsizlik meselesi olarak yaklaşan bu seminer görünürlüğün ve görünmezliğin Türkiye’deki Suriyeli mültecilere bu açıdan etkilerinin izini sürer. Özel olarak, önce etnik ve dini açıdan tipik ve atipik görülen mültecilere odaklanır ve sonra da Suriyeli mültecilerin görünürlük ve görünmezliklerinin dört modalitesini tartışır. Bunlar, görünürler (örneğin yaralanabilir addedilen mülteciler), aşırı-görünürler (örneğin “hakketmeyen” mülteciler ve örgütlü mülteciler), görünmezler (örneğin mülteci görünmeyen mülteciler ve yok sayılan mülteciler) ve aşırı görünmez (örneğin ölen, kaybolan, saklanan mülteciler) modaliteleridir. Seminerin ampirik zemini 2014-2017 yılları arasında Türkiye’nin güneydoğu ve batı sınır şehirlerinde yürüttüğüm saha araştırması ve akabinde masa başı araştırma oluşturur.